Thị trường chứng khoán Việt Nam luôn ẩn chứa những câu chuyện đầu tư thú vị về các nhà đầu tư "cá mập" sở hữu khối tài sản cổ phiếu khổng lồ. Trong số đó, ấn tượng hơn cả là ông Lê Xuân Lương - một nhà đầu tư giá trị bí ẩn, dám đi ngược lại xu hướng mong muốn "làm giàu nhanh chóng" của đám đông để gặt hái thành công vượt trội. Với danh mục toàn cổ phiếu "độc đáo" ít người biết đến, thanh khoản thấp và trông có vẻ khá tầm thường nhưng mang lại lợi nhuận phi thường và cổ tức tiền mặt đều đặn hàng năm. Trong một thị trường chứng khoán đang phát triển sôi động, với xu hướng đầu cơ lướt sóng chiếm ưu thế, thực sự không quá lời khi nói rằng: Lê Xuân Lương là một trong số hiếm người giữ gìn cái hồn cho đầu tư giá trị tại Việt Nam.
Xem thêm các bài viết về đầu tư giá trị:
- Giới thiệu khái niệm căn bản đầu tư giá trị tại Việt Nam
- Các sai lầm thường gặp trong suy nghĩ về giá trị của nhà đầu tư chứng khoán
Triết lý đầu tư "ăn chắc mặc bền" làm giàu một cách chậm rãi
Sự "độc lạ" trong phong cách đầu tư của ông Lê Xuân Lương không phải là một sự ngẫu nhiên mà là một chiến lược có chủ đích. Các thông tin cho thấy ông tập trung vào những mã cổ phiếu ít phổ biến, có tính thanh khoản rất thấp, chỉ khớp lệnh vài ngàn đến vài chục ngàn đơn vị mỗi phiên. Điều này cho thấy một cách tiếp cận đi ngược lại số đông nhà đầu tư, tìm kiếm giá trị ở những nơi mà thị trường chung có thể đã bỏ qua. Thanh khoản rất thấp, trong khi là một thách thức đối với các nhà đầu tư tổ chức lớn cần khả năng ra vào nhanh chóng, lại có thể trở thành lợi thế cho một nhà đầu tư cá nhân kiên nhẫn như ông Lương. Nó cho phép ông tích lũy một lượng lớn cổ phần trong các công ty bị định giá thấp mà không gây ra biến động giá đáng kể.
Bên cạnh đó, "lai lịch bí ẩn" và việc không có nhiều thông tin công khai về ông Lương càng làm tăng thêm sức hấp dẫn cho câu chuyện đầu tư thành công của ông. Kết hợp cùng với những lựa chọn đầu tư độc đáo và khối tài sản gần 500 tỷ đồng, đã tạo nên một hình ảnh đầy bí ẩn, khiến nhiều người tò mò về phương pháp và triết lý đằng sau thành công của ông. Ông Lương được mô tả là có thể "kê cao gối ngủ ngon" nhờ cổ tức tiền mặt đều đặn hàng năm và danh mục đầu tư tăng trưởng bằng lần, điều này càng củng cố niềm tin rằng có một phương pháp hiệu quả đằng sau sự khác biệt của ông.
Trường phái đầu tư mà Lê Xuân Lương theo đuổi được gói gọn trong triết lý "ăn chắc, mặc bền". Ông tập trung vào việc lựa chọn những cổ phiếu của các doanh nghiệp sản xuất có nền tảng vững chắc, với lợi nhuận ổn định và lịch sử chia cổ tức đều đặn hàng năm. Đây là những tiêu chí phù hợp với chiến lược nắm giữ dài hạn, thay vì đầu cơ lướt sóng.
"Lợi nhuận đến từ doanh nghiệp tạo ra tiền mặt bền vũng, không phải từ sự đồng thuận của đám đông" - Howard Marks
Danh mục đầu tư của ông Lương bao gồm những cái tên như Nông sản Yên Bái (CAP), Đầu tư Giáo dục Hà Nội (EID), Pin Hà Nội (PHN), Giấy Việt Trì (GVT), và Hóa chất Việt Trì (HVT), Bao bì và In nông nghiệp (INN). Những cổ phiếu này, dù không quá quen mặt trên thị trường và có thanh khoản thấp, lại có đặc điểm chung là doanh nghiệp có lợi nhuận ổn định và chia cổ tức bằng tiền mặt đều đặn kể từ khi lên sàn, thậm chí có mã có tỷ lệ cổ tức cao lên đến trên 50%. Nhờ đó, ông Lương đã "bỏ túi" hàng chục tỷ đồng từ cổ tức chỉ sau vài năm trở thành cổ đông lớn. Dòng tiền cổ tức đều đặn từ các khoản đầu tư của ông Lương còn đóng vai trò như một "cỗ máy lãi kép". Thu nhập thường xuyên này cung cấp một khoản lợi nhuận ổn định, ngay cả khi giá cổ phiếu biến động giảm hoặc trì trệ. Nó cũng tạo điều kiện cho việc tái đầu tư cổ tức, làm tăng thêm số lượng cổ phần và thu nhập cổ tức trong tương lai, phù hợp với nguyên lý lãi kép. Chiến lược này cho phép ông Lương "kê cao gối ngủ ngon", vì biết rằng các khoản đầu tư của mình đang liên tục tạo ra thu nhập.
Những lúc thị trường chứng khoán Việt Nam giảm mạnh do tin tức xấu như lạm phát cao, ngân hàng SCB - Vạn Thịnh Phát năm 2022 bị điều tra, hay gần đây vào tháng 4-2025 Hoa Kỳ áp thuế nhập khẩu hàng hoá từ Việt Nam lên 46%, trái ngược với hành động bán tháo của nhiều nhà đầu tư khiến cho các cổ phiếu tốt giảm sàn trắng bên mua, thì ông Lê Xuân Lương đã dũng cảm mua thêm các cổ phiếu INN, EID, CAP vì ông hiểu rõ giá trị của các doanh nghiệp mà ông sở hữu.
Việc ông Lương tập trung vào các cổ phiếu thanh khoản thấp còn là cách để tạo ra một "hào kinh tế" riêng cho mình. Thanh khoản thấp thường khiến các nhà đầu tư tổ chức lớn khó có thể tham gia hoặc thoát vị thế mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá, từ đó làm giảm sự cạnh tranh và để lại những "viên ngọc quý" tiềm năng cho các nhà đầu tư cá nhân kiên nhẫn. Bằng cách tập trung vào các doanh nghiệp ổn định, trả cổ tức, ông Lương đã giảm thiểu rủi ro liên quan đến thanh khoản thấp, bởi vì lợi nhuận chính của ông đến từ dòng tiền cổ tức và sự tăng trưởng giá trị vốn dài hạn, chứ không phải từ giao dịch ngắn hạn. Thanh khoản thấp, trong trường hợp này, đóng vai trò như một rào cản tự nhiên, bảo vệ các công ty bị định giá thấp khỏi hoạt động đầu cơ và cho phép ông Lương tích lũy cổ phần với mức giá hợp lý.
Hiệu quả danh mục đầu tư vượt trội đến từ sự kiên nhẫn
Charlie Munger từng nói: "Lợi nhuận khủng không đến từ việc mua hay bán, mà đến từ việc chờ đợi". Thành công của ông Lê Xuân Lương khẳng định rằng việc tạo ra của cải thực sự trong đầu tư giá trị đến từ việc nắm giữ các tài sản chất lượng qua các chu kỳ thị trường, cho phép giá trị nội tại của chúng tăng trưởng và cuối cùng được phản ánh vào giá cổ phiếu.
Thành công của Lê Xuân Lương không chỉ dừng lại ở việc duy trì danh mục ổn định mà còn thể hiện ở hiệu quả vượt trội về lợi nhuận. Ông đã "bỏ túi hàng chục tỷ đồng từ cổ tức" của các doanh nghiệp như CAP, EID, PHN, GVT, HVT, INN với nhiều mã cổ phiếu có tỷ lệ cổ tức tiền mặt lên đến trên 50%. Tổng giá trị tài sản trên sàn chứng khoán của ông Lương và những người liên quan ước tính đã lên đến gần 500 tỷ đồng.
Danh mục đầu tư của ông Lê Xuân Lương đều là các doanh nghiệp xứng đứng với tên gọi là siêu cổ phiếu khi đã tăng trưởng hàng chục lần (nói theo cách của Peter Lynch là túi 10 gang hay vài chục gang) sau hơn 10 năm:
- CAP (Nông sản Yên Bái): Đây là một trong những siêu cổ phiếu có mức tăng trưởng mạnh nhất trên thị trường chứng khoán trong suốt một thập kỷ qua. Khoản đầu tư của ông Lương vào CAP đã tăng gấp 3,3 lần chỉ trong chưa đầy 3 năm, kể từ tháng 8/2021.
- HVT (Hóa chất Việt Trì): Khoản đầu tư vào HVT cũng ghi nhận mức tăng gấp 2 lần.
- EID (Đầu tư Giáo dục Hà Nội), PHN (Pin Hà Nội), GVT (Giấy Việt Trì): Các cổ phiếu này đều tăng hàng chục phần trăm kể từ khi ông Lương trở thành cổ đông lớn.
- INN (Bao bì và In nông nghiệp): ông Lương đã trở thành cổ đông lớn vào tháng 4-2025. Cổ phiếu INN đã tăng 3 lần từ năm 2022 đến nay.
Sự tăng trưởng bền bỉ của các cổ phiếu trong danh mục của ông Lương, song hành với dòng cổ tức đều đặn, cho thấy hiệu quả của chiến lược "ăn chắc mặc bền" và nắm giữ dài hạn. Thành công của ông Lương cho thấy việc đầu tư vào các công ty thanh khoản thấp nhưng có nền tảng vững chắc mang lại lợi ích kép: vừa có thu nhập ổn định từ cổ tức, vừa có tiềm năng tăng trưởng vốn đáng kể theo thời gian. Điều này đi ngược lại quan niệm phổ biến rằng tài sản kém thanh khoản chỉ phù hợp để nắm giữ dài hạn với khả năng tăng giá không chắc chắn. Chiến lược của ông Lương cho thấy, nếu doanh nghiệp cơ bản tốt và tạo ra dòng tiền, cả thu nhập và lợi nhuận vốn đều có thể được hiện thực hóa, đặc biệt khi thị trường cuối cùng nhận ra giá trị nội tại của doanh nghiệp.
Điểm tương đồng của Lê Xuân Lương kế thừa từ những huyền thoại đầu tư giá trị
Phong cách đầu tư "độc lạ" của Lê Xuân Lương có nhiều điểm tương đồng đáng ngạc nhiên với các nguyên tắc cốt lõi của những huyền thoại đầu tư giá trị trên thế giới.
1. Benjamin Graham: Biên độ an toàn và Giá trị nội tại
Benjamin Graham, người được mệnh danh là "cha đẻ của đầu tư giá trị", luôn nhấn mạnh các nguyên tắc quan trọng:
- Biên độ an toàn (Margin of Safety): Ông khuyên nhà đầu tư nên mua cổ phiếu với mức giá thấp hơn đáng kể (từ 30% đến 50%) so với giá trị nội tại của nó để hạn chế rủi ro và tăng cơ hội lợi nhuận.
- Khái niệm "Ngài Thị Trường" (Mr. Market): Graham coi Ngài thị trường là một đối tác thất thường, thường xuyên đưa ra các mức giá phi lý do tâm lý đám đông như sợ hãi và tham lam, và nhà đầu tư thông minh nên tận dụng sự phi lý này.
- Ông phân biệt rõ ràng giữa đầu tư (dựa trên phân tích kỹ lưỡng giá trị nội tại và tiềm năng dài hạn) và đầu cơ (mua bán dựa trên xu hướng ngắn hạn).
- Graham ưu tiên các cổ phiếu bị định giá thấp (có P/E và P/B thấp) và "cổ phiếu phòng thủ" – những doanh nghiệp có lịch sử tăng trưởng lợi nhuận ổn định trong 10 năm, chia cổ tức đều đặn và tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu thấp.
Các câu nói nổi bật của Graham bao gồm: "Trong ngắn hạn, thị trường là một cỗ máy bỏ phiếu. Trong dài hạn, nó là một cỗ máy cân đo". Ông cũng cảnh báo rằng "rắc rối lớn nhất của nhà đầu tư - và cũng là kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư - là chính bản thân họ" , và "đầu tư cổ phiếu không nên được dựa trên tinh thần lạc quan mà nên dựa trên các con số toán học".
Triết lý đầu tư của Lê Xuân Lương phản ánh rõ ràng các nguyên tắc này. Việc ông Lương chọn các doanh nghiệp sản xuất có lợi nhuận ổn định và cổ tức đều đặn hoàn toàn phù hợp với tiêu chí của Graham về "cổ phiếu phòng thủ" và phân tích định lượng. Việc ông mua các cổ phiếu "độc lạ" và thanh khoản thấp cho thấy ông đang tìm kiếm những giá trị nội tại chưa được thị trường "định nghĩa" đúng mức. Ông tận dụng sự thiếu hiệu quả của "Ngài Thị Trường" để mua vào với cái giá hời. Điều này cho thấy cách tiếp cận "độc lạ" của ông Lương chính là việc áp dụng thực tế nguyên tắc "biên độ an toàn" của Graham. Ông tìm kiếm những công ty bị thị trường bỏ qua hoặc hiểu lầm, do đó có khả năng giao dịch dưới giá trị nội tại thực của chúng. Thanh khoản thấp và sự thiếu chú ý của công chúng đóng vai trò như một cơ chế chiết khấu, cho phép ông mua được các doanh nghiệp ổn định, trả cổ tức với mức giá đã bao gồm một biên độ an toàn phù hợp.
2. Warren Buffett: Danh mục tập trung, Lợi thế cạnh tranh và tính Kiên nhẫn
Warren Buffett, học trò xuất sắc của Benjamin Graham, đã phát triển triết lý đầu tư giá trị lên một tầm cao mới, tập trung vào các doanh nghiệp chất lượng cao. Các triết lý cốt lõi của ông bao gồm:
- Tập trung thay vì đa dạng hóa: Buffett cho rằng "Sự đa dạng hóa chỉ có ý nghĩa khi bạn không biết mình đang làm gì". Ông khuyến khích nhà đầu tư tập trung vào một số ít doanh nghiệp thực sự tiềm năng, có nền tảng tài chính vững chắc và khả năng tăng trưởng dài hạn.
- Định hướng đầu tư dài hạn: Ông nổi tiếng với câu nói "Hãy mua cổ phiếu như thể bạn mua một doanh nghiệp để giữ mãi mãi". Buffett tập trung vào tiềm năng phát triển dài hạn của doanh nghiệp, không bị chi phối bởi các biến động ngắn hạn.
- Chỉ đầu tư vào những gì bạn thực sự hiểu rõ: "Rủi ro đến từ việc không biết bạn đang làm gì".
- Ưu tiên doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững (economic moat): Chọn các công ty có sản phẩm/dịch vụ chất lượng, thương hiệu mạnh và khả năng tăng trưởng lợi nhuận.
- Bỏ qua tâm lý đám đông: Đầu tư thành công đòi hỏi "tính cách", không chạy theo trào lưu hay cảm xúc.
"Thị trường là công cụ chuyển tiền từ kẻ thiếu kiên nhẫn sang người biết kiên nhẫn chờ đợi" - Warren Buffett
Ông Lương áp dụng danh mục đầu tư tập trung với các cổ phiếu có ngành nghề như bao bì, hoá chất, giấy đều gần gũi với công ty riêng của ông. Việc ông tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất có lợi nhuận ổn định và cổ tức đều đặn cho thấy ông tìm kiếm những "lợi thế cạnh tranh" dưới dạng sự ổn định và khả năng tạo tiền mặt bền vững, tương tự như cách Buffett tìm kiếm các doanh nghiệp có "hào kinh tế". Triết lý "ăn chắc mặc bền" của ông Lương chính là cách tiếp cận của Buffett trong việc tìm kiếm các doanh nghiệp vững chắc và kiên cường. Chiến lược nắm giữ dài hạn của ông Lương là minh chứng rõ ràng cho triết lý "mua để giữ mãi mãi" của Buffett. Ông không bị ảnh hưởng bởi thanh khoản thấp hay sự thiếu chú ý của thị trường, mà kiên nhẫn chờ đợi giá trị nội tại được phản ánh. Thanh khoản thấp của các cổ phiếu ông chọn cũng tự nhiên củng cố chiến lược nắm giữ dài hạn. Nó khiến việc giao dịch ngắn hạn trở nên khó khăn và kém hiệu quả, từ đó tăng cường kỷ luật cần thiết cho đầu tư giá trị. Điều này phù hợp với việc Buffett nhấn mạnh sự kiên nhẫn và nắm giữ đầu tư "mãi mãi".
3. Charlie Munger: Tư duy ngược và kỷ luật thép
Charlie Munger, đối tác lâu năm của Warren Buffett, nổi tiếng với tư duy sắc bén và kỷ luật thép. Các nguyên tắc cốt lõi của ông bao gồm:
- Sự kiên nhẫn và kỷ luật: "Cần có bản lĩnh để ngồi với tất cả số tiền đó và không làm gì cả". Ông tin rằng lợi nhuận lớn đến từ việc chờ đợi, không phải mua bán liên tục.
- Tập trung và tránh những gì không hiểu rõ: "Chúng ta có 3 giỏ đầu tư: có, không và quá khó để hiểu". Ông không đầu tư vào lĩnh vực không nắm rõ.
- Tư duy ngược (Inversion): Thay vì tìm cách thành công, hãy nghiên cứu những gì dẫn đến thất bại và tránh chúng.
- Học hỏi không ngừng: "Tôi chưa từng gặp một người khôn ngoan nào mà không đọc sách hàng ngày".
Cái cách ông Lương kiên trì nắm giữ các cổ phiếu thanh khoản thấp trong nhiều năm, thu về cổ tức và chứng kiến danh mục tăng giá, là minh chứng cho "bản lĩnh" và "sự chờ đợi" mà Munger đề cao. Ông không bị cám dỗ bởi các cơ hội "tầm thường" trên thị trường sôi động mà kiên định với lựa chọn của mình. Sự tập trung của ông Lương vào các doanh nghiệp sản xuất truyền thống, dễ hiểu, cho thấy ông tuân thủ nguyên tắc "chỉ đầu tư vào những gì bạn hiểu rõ" của Munger. Ông không mạo hiểm với những ngành nghề phức tạp hay xu hướng "nóng" mà ông không có năng lực phân tích sâu. Sự kiên nhẫn của ông Lương trong các thị trường kém thanh khoản chính là một hình thức của việc Munger khuyên "ngồi yên". Trong những thị trường mà việc giao dịch khó khăn, "ngồi yên" trở thành một kỷ luật bắt buộc. Cách tiếp cận thụ động nhưng hiệu quả cao này cho phép giá trị nội tại của các doanh nghiệp ổn định tăng trưởng theo thời gian, dẫn đến những kết quả phi thường từ những công ty tưởng chừng như bình thường.
Bài học rút ra cho nhà đầu tư cá nhân đang tìm kiếm con đường thành công bền vững
Thành công của Lê Xuân Lương với các cổ phiếu "độc lạ" và thanh khoản thấp mang đến một khuôn mẫu hấp dẫn cho các nhà đầu tư cá nhân. Không giống như các nhà đầu tư tổ chức bị ràng buộc bởi các quy định và nhu cầu thanh khoản, nhà đầu tư cá nhân có sự linh hoạt để đi sâu vào những con đường ít người biết đến. Điều này cho thấy cách tiếp cận "độc lạ" không chỉ là một đặc điểm cá nhân mà còn là một chiến lược khả thi để các nhà đầu tư nhỏ tìm kiếm lợi nhuận vượt trội ở những góc khuất của thị trường, nơi giá trị thực sự có thể vẫn còn ẩn giấu. Nó trao quyền cho các nhà đầu tư cá nhân bằng cách chỉ ra rằng họ có những lợi thế riêng biệt so với các quỹ lớn.
Lê Xuân Lương là một minh chứng sống cho thấy thành công vượt trội trên thị trường chứng khoán không nhất thiết phải đến từ việc chạy theo xu hướng hay "lướt sóng" cổ phiếu nóng. Triết lý "ăn chắc mặc bền" của ông, tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất có lợi nhuận ổn định, cổ tức đều đặn và kiên trì nắm giữ dài hạn, đã mang lại những thành quả đáng kinh ngạc. Sự "độc lạ" của ông nằm ở việc ông tìm thấy giá trị ở những cổ phiếu thanh khoản thấp, ít được chú ý, nơi mà nhiều nhà đầu tư khác bỏ qua.
Thành công của ông Lương không phải là may mắn ngẫu nhiên, mà là kết quả của việc áp dụng kiên định các nguyên tắc đầu tư giá trị đã được chứng minh bởi các nhà đầu tư siêu đẳng như Benjamin Graham, Warren Buffett, Peter Lynch và Charlie Munger. Cách tiếp cận của ông là sự tổng hòa của các nguyên lý cốt lõi: biên độ an toàn, giá trị nội tại, tầm nhìn dài hạn, tìm kiếm lợi thế cạnh tranh, đầu tư vào những gì mình hiểu, và trên hết là sự kiên nhẫn và kỷ luật thép. Câu chuyện đầu tư của ông Lương là một minh chứng mạnh mẽ cho tính phổ quát của các nguyên tắc đầu tư giá trị. Mặc dù bối cảnh thị trường (Việt Nam, cổ phiếu thanh khoản thấp) và các công ty cụ thể khác biệt so với những gì các huyền thoại đã đầu tư, nhưng các nguyên lý cơ bản – tập trung vào giá trị nội tại, biên an toàn, nắm giữ dài hạn, kiên nhẫn và hiểu rõ doanh nghiệp – vẫn không thay đổi. Thành công của ông cho thấy những nguyên tắc này không bị giới hạn bởi địa lý hay điều kiện thị trường cụ thể mà có thể được điều chỉnh và áp dụng hiệu quả ở bất cứ đâu, miễn là nhà đầu tư có đủ kỷ luật và sự sáng suốt để thực hiện chúng.
Thông điệp từ câu chuyện của Lê Xuân Lương là một lời nhắc nhở đầy cảm hứng: trong thế giới đầu tư đầy biến động, việc tìm kiếm giá trị thực, duy trì sự kiên nhẫn và tuân thủ kỷ luật là con đường vững chắc nhất dẫn đến thành công bền vững, bất kể thị trường biến động ra sao.
